Stany przedrakowe i raki in situ

Zmiany skórne, z których po rozmaicie długim okresie czasu mogą rozwijać się nowotwory złośliwe.

Stany przednowotworowe z których najczęściej rozwijają się nowotwory:

1) zmainy związane z działaniemświatła słonecznego i innego promieniowaniaUV

a) rogowacenie słoneczne(keratosis actinica) oraz jego odmiana-róg skórny(cornu cutaneum)

b) skóra pergaminowata i barwnikowa(xeroderma pigmentosum)

c) uszkodzenie rentgenowskie skóry(radiodermitis)

2) rogowacenie chemiczne, np.arsenowe, dziegciowe

3) rogowacenie białe(leukoplakia)

Stany nowotworowe z których nowotwory rozwijają się rzadko:

1) przewlekłe stany zapalne z bliznowaceniem

2) przerosłe blizny po oparzeniach

Rogowacenie słoneczne(starcze)

-przylegające ściśle do skóry nawarstwienia hiperkeratotyczne

-często na podłożu skóry uszkodzonej działaniem promieni słonecznych lub skóry starczej

-twarz i inne okolice odsłonięte

-czynniki wywołujące: przewlekłe naświetlania promieniami słonecznymi

-zmiany wyglądają następującio: -szrożółte zabarwienie z przebarwieniami i odbarwieniami

• zmniejszona sprężystość
• suchość i złuszczanie
• grube zmarszczki i pobruzdowania skóry
• zgrubienie skóry
• rozszerzenie powierzchownych naczyń krwionośnych

Wygląd zmiany:

-zółtobrunatne

-sucha nierówna powierzchnia

-położenie w poziomie skóry otaczającej lub tylko nieznacznie wyniosłe

-po usunięciu mas rogowych: lekko krwawiąca powierzchnia

-częsta lokalizacja: czoło, okol. skroniowa, głowa osób łysych, małżowiny uszne

-rzadka lokalizacja: grzbiety rąk, przedramiona i podudzia

-okres trwania- wieloletni

-rogowacenie może być punktem wyjścia raków kolczystokomórkowych lub podstawnokomórkowych

różnicowanie:

-wczesna brodawka łojotokowa

-brodawki płaskie

-hiperkeratotyczna odmiana tocznia rumieniowatego przewlekłego

leczenie: decyduje histologia; brak cech przejścia w nowotwór-zamrażanie płynnym azotem, tretinoina, 5% maść 5-fluorouracylowa; cechy przejścia w raka- głębsze zamrażanie azotem, chirurgiczne usunięcie zmiany

Róg skórny

-twór rogowy

-rozmaity kształt(stożkowaty, nieregularny)

-nieznacznie nacieczona podstawa

-odmiana rogowacenia starczego

-może występować u dzieci

-żółtobrunatna barwa

-chropowata powierzchnia

-twarz, owłosiona skóra głowy, odsłonięte części kończyn

różnicowanie:

-rogowiak kolczystokomórkowy

leczenie: chirurgia, elektrokoagulacja

Skóra pergaminowata i barwnikowa

-istota choroby: nadwrażliwość na promienie rumieniotwórcze(defekt endonukleazy)

-rzadkie występowanie

-występowanie rodzinne

-wybitna nadwrażliwość na światło słoneczne

-dziedziczenie AR

-zmiany skórne typu plam soczewicowatych i piegowatych, odbarwień, zaników, teleangiektazji

-rozwój różnego typu nowotworów w obrębie zmian

-zmiany skórne przypominają bardzo nasilone piegi

-pstry wygląd skóry

-twarz, okolice odsłonięte

-początek we wczesnym dzieciństwie(po pierwszym nasłonecznieniu)

-zmiany oczne(dotyczą spojówki, rogówki, soczewki)

-w 20% zaburzenia neurologiczne

-rozwój nowotworów: brodawczaki, raki, mięsaki, czerniaki

-najcięższa odmiana obejmuje: zmiany skórne+oligofrenia+niedorozwój fizyczny+głuchota+ataksja

-wariant(brak defektu endonukleazy)-plamy piegowate i soczewicowate, chorzy dożywaja wieku dojrzałego, a pojawiające sie u nich nowotwory sa mniej złosliwe

rozpoznanie: zmiany kliniczne+defekt endonukleazy DNA(diagnostyka prenatalna)

różnicowanie: zbędne, ze względu na charakterystyczny obraz

rokowanie: niekorzystne(śmierć przed 20 r.ż.

leczenie: aromatyczne retinoidy doustnie, ochrona skóry przed promieniami słonecznymi, wczesne usuwanie zmian przednowotworowych

Uszkoszenia porentgenowskie skóry

-osoby leczone promieniami Roentgena

-osoby zawodowo narażone na promieniowanie Rtg

-nierównomierne stwardnienie skóry

-odbarwienia, przebarwienia

-teleangiektazje

-zaniki bliznowate(w obrębie powstają ogniska nadmiernego rogowacenia w 20% przechodzącxe w nowotwory)

-objawy początkowej transformacji nowotworowej:

• brodawkowaty przerost powierzchni
• naciek podstawy
• rozpad z tworzeniem się popękań i owrzodzeń

leczenie: chirurgiczne usuwanie, zamrażanie azotem, maść 5- fluorouracylowa

-zmiany skórne typu rogowacenia słonecznego

-arsen-zmiany dotyczą rąk i stóp; a także twarz, tułów, powierzchnie grzbietowe stóp

-smoła- ręce, twarz, moszna

-okres trwania wieloletni

-raki rozwijające się na skutek rogow poarsenowego-liczne i częste

-raki rozwijające się na skutek rogow smołowcowego- rzadkie i pojedyncze

różnicowanie:

-brodawki rąk

-brodawki stóp

odmiana grudkowa rozsiana rogowca dłoni i stóp

leczenie: usuwanie chirurgiczne, zamrażanie azotem, maść 5-fluorouracylowa, acitretina, izotretinoina, pochodne witaminy D

Rogowacenie białe

-białe plamy

-gładka lub nieco brodawkująca powierzchnia

-błony śluzowe i półśluzówki jamy ustnej i narządów płciowych

-czynniki sprzyjające: stałe drażnienie(złe protezy, próchnica zębów, palenie fajek, zła higiena)

-zmiany mają opalizujący odcień i niewielkie stwardnienie podstawy, bruzdowanie powierzchni

-policzki w pobliżu kątów ust i w lini zgryzu, język, czerwień wargowa

-błony śluzowe sromu

-rowek zażołędny i wew. pow. napletka

-M>K

->40 r.ż.

-punkt wyjścia raków

różnicowanie: -liszaj płaski błon śluzowych

                    -drożdżakowe zapalenie błon śluzowych

                    -toczeń rumieniowaty błon śluzowych

leczenie: usunięcie czynników drażniących, tretinoina A-0,05-0,1%, krioterapia, chirurgia

RAKI IN SITU

·                     Choroba Bowena

-pojedyncze lub mnogie ogniska

-dobrze odgraniczone od skóryzdrowej

-barwa brunatna

-hiperkeratotyczna lub gładka powierzchnia

-zmiany w obrębie narządów płciowych powiązane są z HPV 16

-w zmianach skórnych HPV wykazano w zmianach na palcach rąk

-zwiększona ekspresja antyonnkogenu p53 w skoórze i okol. Płciowych

-E6 białko przemawia za rolą HPV

-współistnienie raków płuc i p.pok.

-ogniska płasko-wyniosłe, wyraźnie odgraniczone, bez widocznego wału

-nieregularne kształty

-nadżerki w części środkowej z zanikiem bliznowatym

umiejscowienie rozmaite: częściej na kończynach i na tułowiu

-trwałe utrzymywanie

-przechodzenie w raki kolczystokomórkowe

różnicowanie:

-powierzchowny rak podstawnokomórkowy

-pojedyncze ogniska liszaja płaskiego zanikowego i barwnikowego lub łuszczycy zadawnionej

leczenie: azot, laseroterapia, chirurgia, 5% maść 5-fluorouracylowa

• Erytroplazja Queyrata

-pojedyncza, płaskie, wyraźnie odgraniczone ognisko

-barwa sinawoczerwona

-gładka, błyszcząca powierzchnia

-niewielki naciek podstawy

-M>K

-inaczej choroba Bowena błon śluzowych narządów płciowych

-90% zmian zawiera HPV 16 (18, 31, 33, 35)

-żołądź i napletek, błony śluzowe warg sromowych

-możliwość przejścia w raka mikroinwazyjnego i inwazyjnego

różnicowanie:

-nieswoiste zmiany zapalne żołędzi lub sromu

leczenie: laseroterapia, krioterapia