I . Cechy specyficzne dla zakażenia grzybiczego
:
1.
Specyficzna biologia czynnika zakaźnego
- specyficzny metabolizm i budowa
komórkowa (np.chitynowa ściana komórkowa,
ergosterol błony komórkowej ).
- szeroki aparat enzymatyczny:
lipaza i fosfolipaza, hydrolaza, sulfataza, ureaza fosfataza kwaśna i zasadowa ),
- zdolność asymilacji keratyny –
obecność keratynazy ,
2.
Pleomorfizm
3.. „Changing pattern” to zjawisko zmiany
obrazu klinicznego grzybicy częściowo zależne od zmiany w obrębie samego dermatofita.
4.. Chociaż wszystkie grzyby
przechodzą cykle zarówno płciowy J jak i bezpłciowy L w stadium
pasożytniczym (w tkankach) zachodzi tylko proces bezpłciowy.
5.
Często spotykane zjawisko antybiozy odnośnie do bakterii i innych
gatunków grzybów.
6. Częste wywoływanie tego samego obrazu
klinicznego przez różne gatunki dermatofitów.
7. Możliwa izolacja dwóch a nawet większej
liczby izolatów (?) z tej samej zmiany chorobowej.
II. Zakażenia grzybicze skóry powodują :
1.Dermatofity
2.Grzyby
pleśniowe
3.Grzyby
drożdżopodobne
III. Zakażenia
dermatofitami
1. Dane ogólne:
- TINEA (grzybice
właściwe, deratofitiozy) to zakażenia skóry lub/i jej przydatków wywoływane tylko przez dermatofity.
Podział dermatofitów ze względu na źródło zakażenia:
|
RODZAJ
|
GRZYBY
ANTROPOFILNE
|
GRZYBY
ZOOFILNE
|
GRZYBY
GEOFILNE
|
|
TRANSMISJA
|
Tylko między ludżmi
|
Od zakażonego zwierzęcia
Między ludżmi
|
Skażona gleba
Między ludżmi
|
|
GATUNKI
|
Trichophyton rubrum
Trichophyton tonsurans
Trichophyton violaceum
Trichophyton schoenlenleinii
Trichophyton mentagrophytes var. Interdigitale
Microsporum audouni
Microsporum ferrugineum
Epidermophyton floccosum
|
Trichophyton mentagrophytes
var. granulosum
Trichophyton veruccosum
Trichophyton equinum
Microsporum
canis
|
Microsporum gipseum
|
|
UWAGI
|
Wywołują nikły odczyn zapalny
|
Wywołują nasilony odczyn
zapalny
|
|
Grzybica dermatofitowa skóry głowy.
2 typy zajęcia włosów
przez dermatofity:
1)
ENDOTRIX (ukł.
Wewnątrzwłosowy)
- grzyb wypełnia wnętrze włosa (obraz worka wypełnionego
orzechami).
- nie ma zdolności trawienia osłonki włosa, więc pozostaje w jego
wnętrzu.
- np. T. Tonsurans i T.violaceum w grzybicy powierzchownej skóry
głowy.
2)
ECTOTRIX (ukł. Zewnatrz- i wewnatrzwłosowy)
- grzyb trawi
osłonki włosa, więc grzybnia wraz z zarodnikami wydostaje się na zewnątrz
Włosa i okleja go
( obraz patycka powleczonego klejem i posypanego piaskiem).
- np. M.canis,
M.audounii, M. Ferrugineum w grzybicy
drobnozarodnikowej skóry głowy.
3) POSTAĆ MIESZANA (?) Wg wykładu
profesora
GRZYBICA SKÓRY GŁOWY
1) GRZYBICA
DROBNOZARODNIKOWA ( Tinea microsporica
capitis)
ETIOLOGIA:
- Microsporum
canis (zoofilny: koty, świnki morskie)
- Microsporum
audounini (antropofilny)
- Microsporum
ferrugineum (antropofilny)
WYSTĘPOWANIE:
-
dzieci do okresu pokwitania (zw. Ze zmianą budowy keratyny).
-
często w aglomeracjach miejskich ( „epidemie podwórkowe”).
OBRAZ KLINICZNY:
- włosy ułamane na
równej wysokości 2-3 cm
ponad skórą.
- włosy otoczone
białoszarą pochewką,
- skóra pokryta
szarymi łuskami ( jakby posypana popiołem)
- Obraz szarego oszronionego ścierniska.
- nieznaczny odczyn
zapalny.
ROZPOZNANIE:
- Zielonkawa
fluorescencja w lampie Wooda (charakt.. Dla microsporum)
- Układ ectotrix (
duża zakaźność)
2) GRZYBICA
STRZYGĄCA POWIERZCHOWNA (Tinea trichophytica superficialis)
ETIOLOGIA:
-Trychophyton tonsurans (antropofilny)
-Trychophyton violaceum (antropofilny)
WYSTĘPOWANIE:
-Dzieci i
dorośli, nie ustępuje w okresie dojrzewania.
OBRAZ KLINICZNY:
- Włosy
odłamane na poziomie mieszków włosowych
(obraz
czarnych kropek)
- Ogniska
zwykle liczne i drobne o złuszczającej się otrębiasto powierzchni.
-
3 postacie kliniczne:
-
łupieżowata
- złuszczająca
-
kropkowata
ROZPOZNANIE:
- układ
endotrix
- nieznaczne
zmiany zapalne
- brak blizn i
miejsc całkowicie pozbawionych włosów
- brak
świecenia w lampie Wooda
3) GRZYBICA
STRZYGĄCA GŁĘBOKA ( Tinea trichophitica profunda)
ETIOLOGIA:
Trichophyton
veruccosum (zoofilny)
Trichophyton
mentagrophytes var. Granulosum (zoofilny)
Trichophyton equinum (zoofilny)
WYSTĘPOWANIE:
Wszyscy; najczęściej u osób mających kontakt ze zwierzętami
hodowlanymi
OBRAZ KLINICZNY:
Zapalne guzy ze skłonnością do rozmiękania z wypływającą
treścią ropną.
W obrębie zmiany włosy mogą samoistnie wypadać. Przebieg
często z gorączką i limfocytozą.
ROZPOZNANIE:
Silnie nasilone zmiany zapalne ( grzybica zoofilna!!!).
Układ endo- lub ectotrix.
Brak świecenia w lampie Wóda. Hodowla często ujemna.
4) GRZYBICA
WOSZCZYNOWA ( Tinea Favosa)
ETIOLOGIA:
Trichophyton Schoenleini (ludziolubny)
Trichophyton
mentagrophytes var. Granulosum
Trichophyton
mentagrophytes var. Quinckeanum
Microsporum gipseum (geofilny)
WYSTĘPOWANIE:
- Obecnie b. Rzadko
OBRAZ KLINICZNY:
- Podstawowy wykwit to tarczka woszczynowa (scutulum),
utworzona ze zbitych strzępek grzybni przerastającej naskórek i zakrzepowego
wysięku.
- Po wygojeniu pozostaje blizna z trwałym wyłysieniem.
ROZPOZNANIE:
Obecność tarczek woszczynowych.
Układ endotrix z bąbelkami powietrza powodującymi pękanie
włosa wzdłuż osi długiej.
Brak świecenia w lampie Wooda.
GRZYBICA SKÓRY GŁADKIEJ (
Tinea cutis glabrae)
ETIOLOGIA :
Wszystkie dermatofity antropofilne jak i zoofilie.
WYSTĘPOWANIE:
Dzieci i osoby dorosłe.
OBRAZ KLINICZNY:
Ogniska dobrze ograniczone
Obwodowo wykwity pęcherzykowe, grudkowe, krostkowe
Grzyby antropofilne: mniejszy odczyn zapalny
Grzybice zoofilie: wyniosłe zapalne zmiany pokryte krostkami
i pęcherzykami na całej powierzchni.
Niekiedy znaczny świąd
Szybki przebieg, zmiany ustępują bez pozostawienia blizn.
Nie świeci w lampie Wooda
LOKALIZACJA ZMIAN:
Głównie skóra odsłonięta – twarz, ręce, szyja
1) GRZYBICA
PACHWIN (Tinea inguinalis)
ETIOLOGIA:
Epidermophyton floccosum (antropofilny)
Trichophyton rubrum ( antropofilny)
Trichophyton mentagrophytes var. Interdigitale
WYSTĘPOWANIE:
Głównie dorośli (częściej mężczyźni – „infekcja koszarowa”),
rzadko dzieci
OBRAZ KLINICZNY:
Ogniska rumieniowo-złuszczające, szerzące się obwodowo z
głębi fałdu
Na obwodzie wykwity pęcherzykowe, grudkowe i krostkowe
Różnie nasilony świąd zmienionej skóry
Nie świeci w lampie Wooda
LOKALIZACJA ZMIAN:
Fałdy pachwin, ud, podbrzusza.
2) GRZYBICA
STÓP (Tinea pudum)
ETIOLOGIA
Epidermophyton
floccosum (antropofilny)
Trichophyton
rubrum ( antropofilny) 70%
Trichophyton
mentagrophytes var. Interdigitale 30%
Trichophyton tonsurans
WYSTĘPOWANIE:
Wszyscy, szczególnie osoby narażone na wilgoć i wysoką
temperaturę (górnicy sportowcy- „stopa atlety”)
OBRAZ KLINICZNY:
- Odmiana potnicowa:
Liczne pęcherzyki przekształcające się w zlewne ogniska
wysiękowe
- Odmiana
złuszczająca:
Ogniska hiperkeratotyczne z licznymi pęknięciami
- Odmiana
międzypalcowa:
Ogniska wyprzeniowe, głównie 3 i 4 ta przestrzeń
międzypalcowa.
- Ewentualnie odmiana podobna do odmiany mokasynowej
łuszczycy.
3) GRZYBICA
DERMATOFITOWA PAZNOKCI ( Tinea trichophytica unguinum, ONYCHOMYCOSIS)
ETIOLOGIA:
-
Epidermophyton floccosum (antropofilny)
-
Trichophyton rubrum ( antropofilny)
- Trichophyton
mentagrophytes var. Interdigitale (antropofilny)
- Trichophyton
mentagrophytes var. Granulosum (zoofilny)
- Trichophyton tonsurans (antropofilny)
WYSTĘPOWANIE:
- 57% pacjentów w wieku 51 – 70 lat
CZYNNIKI
PREDYSPONUJĄCE:
- wiek starszy
- zaburzenia mikro i makrokrążenia kończyn
- spadek odporności organizmu
- steroidoterapia i immunosupresja
- zaburzenia endokrynologiczne
- nadmierna potliwość stóp
- narażenie zawodowe i środowiskowe, np. Górnicy
- troficzne zmiany płytek paznokciowych
- nieprzewiewne obuwie
- baseny i sauny
POSTACIE KLINICZNE:
- DLSO- distal and lateral subungual
onychomycosis
Dalsza I boczna podpłytkowa grzybica paznokci
- PSO- proximal
subungual onychomycosis
Bliższa podpłytowa grzybica paznokci
-WSO- white
superficial onychomycosis
Biała powierzchowna grzybica paznokci
- EO – endonyx
onychomycosis
Wewnątrzpłytkowa grzybica paznokci
- TDO – total
dystrophic onychomycosis
Całkowita dystroficzna grzybica paznokci
OBJAWY KLINICZNE:
- Nierównoczesne
zajęcie płytek paznokciowych (typowe dla grzybicy dermatofitowej paznokci)
- Rogowacenie podpłytowe z utratąprzejrzystości i
zmianązabarwienia płytki (zażółcenie, zbielenie)
- Metaplazja i rozrost warstwy ziarnistej oraz nieprawidłowe
rogowacenie – gromadzenie warstw rogowych
- Nieprawidłowe oddzielanie się paznokcia – ONYCHOLIZA
- Polimorfizm zmian klinicznych
- BRAK ZAPALENIA TKANKI OKOŁOPAZNOKCIOWEJ
OBJAW SIATKI
GAŁĄZKOWATEJ I POPRZECZNEJ (!!!!!!):
- Jest to obraz patognomiczny dla grzybicy dermatofitowej
paznokci.
- Powstaje w wyniku drążenia przez dermatofita kanałów w
keratynie paznokcia.
- Oceniany pod lupą.
ZAKAŻENIA GRZYBAMI PLEŚNIOWYMI.
1) PLEŚNICA
PAZNOKCI (Acauliosis unguinum)
ETIOLOGIA:
S. Brevicaulis
OBRAZ KLINICZNY:
Dotyczy głównie paznokcia palucha.
Zwykle brak odczynu zapalnego w tkance okołopaznokciowej.
Pod niezmienioną płytką widoczne gromadzące się masy rogowe
( grzyb nie trawi twardej powierzchni paznokcia)
WYSTĘPOWANIE:
Dotyczy zwykle osób z zaburzeniami krążenia i zmianami
troficznymi paznokci.
Głównie osoby starsze.
ZAKAŻENIA DROŻDŻAKOWE.
1) ŁUPIEŻ
PSTRY (Pityriasis versicolor)
ETIOLOGIA:
Pityrosporum
ovale= Pityrosporum farfur=Malessesia farfur
WYSTĘPOWANIE:
Głównie osoby po okresie dojrzewania.
Rzadko u dzieci.
OBRAZ KLINICZNY:
Żółtobrunatne, lekko złuszczające się plamy o średnicy od
kilku milimetrów do dużych, zlewających się ognisk.
Nieregularne zarysy zmian
Plamiste odbarwienia to stan zejściowy aktywnych ognisk
grzybiczych.
Pod wpływem UV odbarwienia w miejscach grzybicy z
przebarwieniem skóry otaczającej, podobne do bielactwa nabytego (vitiligo)
DIAGNOSTYKA:
Uwidocznienie zmian po posmarowaniu nalewką jodową.
Ceglaste świecenie w lampie Wooda.
2) DROŻDŻYCA
PAZNOKCI I WAŁÓW PAZNOKCIOWYCH ( Onychia et perionychia candidamycetica,
candidiasis unguinum)
ETIOLOGIA:
Candida albicans
Candida glabrata
OBRAZ KLINICZNY:
- W OKRESIE WCZESNYM
:zmiany obejmujące wał paznokciowy( obrzęk, zaczerwienienie, bolesność). Przy
ucisku wydobywa się treść ropna.
- ZMIANY DŁUGOTRWAŁE:
zmiany płytek paznokciowych- utrata połysku, przerost, zmiana powierzchni
(żeberkowanie), onycholiza części dystalnej
- linie boa
DIAGNOSTYKA: do
rozpoznania konieczny posiew
3) KANDYDOZA
BŁON ŚLUZOWYCH (Candidiasis mucosae)
OBRAZ KLINICZNY:
Białawe, serowate plamy na powierzchni błon śluzowych na
podłożu zapalnym
Ból i pieczenie
LOKALIZACJA:
- Jama ustna:
A.Zapalenie ostre, białawe naloty
B. Zapalenie ostre zanikowe, możliwe bez białych nalotów,
żywoczerwona wygładzona powierzchnia
- Srom i pochwa
WYSTĘPOWANIE:
Częściej u osób z cukrzycą, zakażenie sromu, pochwy lub
żołędzi to częsty pierwszy objaw cukrzycy.
Częściej też u kobiet w ciąży.
Przebieg często nawrotowy.
4) WYPRZENIA
DROŻDŻAKOWE (Interligo candidamycetica)
OBRAZ KLINICZNY:
Żywoczerwone, sączące ogniska zapalne w obrębie fałdów
skórnych
Drobne satelitarne zmiany pęcherzykowe lub nadżerkowe
W głębi ognisk maceracja i pękanie
WYSTĘPOWANIE:
Często u osób otyłych i starzych
U noworodków „pieluszkowe zapalenie skóry”
LOKALIZACJA:
Fałdy skórne, okolice międzypalcowe.
DIAGNOSTYKA MYKOLOGICZNA.
- Obraz kliniczny
- Oględziny ognisk zmienionych pod lupą, np. Objaw siatki gałązkowatej lub poprzecznej.
- Preparat bezpośredni w odczynniku o wybitnych właściwościach rozjaśniających komórki paznokcia zawierającym DMSO (dimetylosulfotlenek) i KOH.
- Hodowle na podłożu Sabouraud (klasyczne lub z dodatkiem chloramfenikolu i aktidionu);
- Hodowla na podłożu różnicująco-identyfikującym.
-test urazowy na podłożu Christensena
- hodowla na agarze chlamydiosporowym
-
DTM ( czymkolwiek by nie było)
6. Mikrohodowle
7.
Zymogramy.Auksogramy węglowodanowy i azotowy.
8.Mykogram; ocena wrażliwości na leki
9. Badanie
histopatologiczne
10. Badanie
enzymatyczne
Głównym kryterium upoważniającym do rozpoznania grzybicy i
rozpoczęcia leczenia jest wyizolowanie i identyfikacja grzyba od pacjenta.
LECZENIE GRZYBIC:
- Dwa podstawowe błędy w leczeniu to:
Rozpoczynanie leczenia tylko na
podstawie obrazów klinicznych, które mogą być też wywoływane przez inne
czynniki chorobotwórcze.
Niezastosowanie leku
przeciwgrzybiczego z powodu nierozpoznania grzybicy lub fałszywie ujemnych
wyników badań.
- Przyczyny utrudniające uzyskanie skutecznego leku przeciwgrzybiczego :
Polimorfizm grzybów, czyli znaczne zróżnicowanie
morfologiczne.
Budowa i skład błony i ściany komórkowej.
Znaczna aktywność enzymatyczna grzybów.
Lokalizacja grzybów w okolicach mało unaczynionych.
- Leki przeciwgrzybicze można podzielić na:
Antyseptyki przeciwgrzybicze.
Związki jodu: jodek potasu,
jodyna, Haloprogin, Mycaden
Antybiotyki przeciwgrzybicze.
Chemioterapeutyki
przeciwgrzybicze.
A. Antyseptyki przeciwgrzybicze.
1.Związki
jodu: jodek potasu, jodyna, Haloprogin, Mycaden
2.Pochodne
fenolu: Krezol, Chlorokrezol, Rezorcyna, Hydroksyrezorcyna, Dichlorophen,
Heloprogin
3.Siarka
i jej pochodne: maść siarkowa, tiosiarczan sodu
4.Kwasy
nieorganiczne: kw. Borowy, Aftin, Acifungin
5.Kwasy
organiczne i ich pochodne: Kw. Salicylowy, kw. Benzoesowy
6.Pochodne
nienasyconych kw. Tłuszczowych: Kw. Kaprylowy, kw propionowy, kw. Undecylenowy
7.Barwniki
anilinowe: Zieleń malachitowa, zieleń brylantowa, fiolet gencjany
8.Związki
metali ciężkich: siarczek selenu, cynober, pirytion cynku.
9.czwartorzędowe
zasady amoniowe:mydła inwertowane, sterinol, Viosept
- Pochodne chinoliny: Chlorchinaldin, Vioform
- 11)Pochodne benzimidazonu: Asterol
B. Antybiotyki przeciwgrzybicze.
1) Polienowe:
Przedstawiciele: Amfoterycyna B, natamycyna, nystatyna
Mechanizm działania; Wiążą się ze steroidami błon komórkowych
powodując zwiększenie ich przepuszczalności, co prowadzi do zaburzeń procesów
metabolicznych i śmierci komórki.
-
Amfoteryczna B - działa grzybostatycznie, a w
wyższych stężeniach grzybobójczo
-
Nystatyna - działa grzybostatycznie, gł. Na
drożdżopodobne z rodz. Candida
-
Natamycyna - działa grzybostatycznie na grzyby
drożdżopodobne, dermatofity i grzyby bimorficzne oraz na niektóre pleśniowce.
Do stosowania miejscowego Pimafucin, Pimafucort
C. Chemioterapeutyki przeciwgrzybicze.
A.
Leki
imidazolowe: azole i triazole
Działaja na : dermatofity, drożdżaki,
większość grzybów bimorficznych i pleśniowych.
STOSOWANE W LECZENIU OGÓLNYM:
- KETOKONAZOL
Preparaty: Nizolal, Oronazol, Ketokonazol, Ketozol
Właściwości: - słabo przenika do płynu
mózgowo-rdzeniowego
Zastosowanie: w leczeniu skóry i jej przydatków, bł. Śluzowych i zak.
Narządowych
- ITRAKONAZOL
Preparaty: Orungal, Sporanox,
Sempra
Właściwości: stężenie leku w
skórze jest 5- krotnie wyższe niż w surowicy
W grzybicy paznokci leczenie
pulsowe.
- FLUKONAZOL ( p.o., i. V.)
Preparaty: Diflucan, Fluconazole,
Właściwości: b. Dobrze przenika do płynu mózgowo – rdzeniowego
Zastosowanie: główny lek w kandydozie narządowej i kryptokokozie
Zakażenia drożdzakowe
skóry i błon śluzowych
STOSOWANE W LECZENIU MIEJSCOWYM:
-
BIFONAZOL
-
CHLORMIDAZOL
-
CLOTRIMAZOL
-
CROCONAZOL
-
ECONAZOL
-
KETOCONAZOL
-
OMOCONAZOL
-
MICONAZOL
B.
Alliloaminy
MECHANIZM DZIAŁANIA:
Działanie grzybostatyczne (hamowanie syntezy ergosterolu) i grzybobójcze
przez rozerwanie bł. Kom.
Grzybobójczo na dematofity, grzybostatycznie na niektóre drożdżaki.
Przedstawiciele:
- stosowane w leczeniu ogólnym: Terbinafina
- stosowane w leczeniu miejscowym: terbinafina, naftifina
C. Pochodne benzyloaminy
Przedstawiciel: BUTENAFINE
Działanie; grzybobójczo na
dermatofity, grzybostatycznie na Candida
D. Pochodne morfoliny.
Przedstawiciel: AMOROLFINA
Mechanizm działania: Zaburzenia w
biosyntezie steroli w ścianie komórkowej
Działa na dermatofity i grzyby
drożdżopodobne
E. Pochodne tiokarbamidu.
F. Pochodne pirydynonu.
Przedstawiciel: CYCLOPIROX
OLAMINE
Mechanizm działania: grzybobójczo
przez łączenie z organellami komórki, działa na dermatofity i grzyby
drożdżopodobne oraz pleśniowce.
Prześlij komentarz