Czyrak jest to ropne zapalenie okołomieszkowe z wytworzeniem czopa martwiczego. Mianem czyraczności określa się liczne czyraki w rozmaitym okresie rozwoju, których powstawaniu sprzyjają choroby przemiany materii, a zwłaszcza cukrzyca, choroby nerek, niedobory immunologiczne, a także ogólne wyniszczenie.
Objawy i przebieg:
Wykwitem pierwotnym jest naciek zapalny w otoczeniu mieszka włosowego. Powstaje drobny początkowo guzek, sinoczerwony i żywo bolesny. Po upływie 4-6 dni na szczycie guzka pojawia się krosta przebita włosem, pod którą wytwarza się martwica i postępujący rozpad tkanek. Tkanka martwicza daje się usunąć przez wyciśnięcie lub oddziela się samoistnie w postaci tzw. czopa martwiczego. Kraterowaty ubytek powstały po oddzieleniu się tkanek martwiczych pozostawia na ogół niewielką bliznę.
Objawy podmiotowe polegają na dużej bolesności w okresie tworzenia się czyraka.
Umiejscowienie bywa rozmaite. Czyraki w okolicy wargi górnej, oczodołu i skroni mogą dawać groźne powikłania w wyniku przejścia zakażenia na zatoki jamiste i opony mózgu.
Przebieg w przypadku czyraka pojedynczego jest szybki, w ciągu kilkunastu dni następuje gojenie. W przypadku czyraków mnogich, pojawiających się stopniowo i o rozmaitym umiejscowieniu, sprawa przebiega przewlekle. Częstym powikłaniem jest powiększenie węzłów chłonnych, rzadziej dochodzi do powstania ropowicy (phlegmona) lub czyraka gromadnego (carbunculus).
Rozpoznanie czyraka opiera się na:
- stwierdzeniu nacieku zapalnego wokół mieszka,
- obecności czopa martwiczego,
- bolesności,
- szybkim przebiegu choroby.
Rozpoznanie różnicowe dotyczy grzybicy z odczynem zapalnym (tinea profunda), zwłaszcza umiejscowionej na skórze brody; rozstrzyga badanie mikologiczne.
Czyrak gromadny (carbunculus) powstaje w wyniku skupiania się i zlewania czyraków. Występuje u osób charłaczych, niedożywionych, w przypadku współistnienia ciężkich schorzeń ogólnych. Cechuje się występowaniem licznych czopów martwiczych w zlewnym i nacieczonym ognisku. Przebieg jest przewlekły wskutek obniżonej skłonności do pokrywania się ziarniną ubytków po oddzieleniu się tkanek martwiczych.
Objawy podmiotowe: bolesność jest znaczna. Stan ogólny chorych zależy od choroby podstawowej; nierzadko towarzyszy podwyższenie temperatury ciała.
Leczenie czyraka pojedynczego polega na zastosowaniu kompresu ichtiolowego oraz - po wykształceniu się czopa martwiczego - nacięciu w celu jego usunięcia. W czyraczności postępowanie miejscowe jest takie samo, a w leczeniu ogólnym stosuje się antybiotyki, w zależności od antybiogramu, oraz środki ogólnie wzmacniające. Ważne jest poszukiwanie schorzeń usposabiających do przewlekłych zakażeń, np. cukrzycy i in. W czyraku gromadnym postępowanie jest głównie chirurgiczne.
źródło: Choroby skóry i choroby przenoszone droga płciową. S. Jabłońska i S.Majewski.
Prześlij komentarz