Czynność poznawcza umożliwiająca chwilowe lub trwałe zachowanie (zapamiętywanie),
przechowywanie (magazynowanie), odtwarzanie (przypominanie) informacji.
Klasyfikacja pamięci:
a) W zależności od czasu przechowywania:
- Ultrakrótka (sensoryczna) – przechowywanie 0,5 - 1 sekundy, specyficzna dla modalności, większa pojemność niż pamięci krótkotrwałej, raczej informacje o fizycznych parametrach bodźców
- Krótkotrwała (operacyjna, robocza) – przechowywanie kilka do kilkunastu sekund, możliwe wydłużenie dzięki powtórkom wewnętrznym, pojemność do 7+/-2 elementy, kod głównie akustyczny i wzrokowy.
- Trwała – czas przechowywania praktycznie nieograniczony, uzupełniana, modyfikowana, pojemność praktycznie nieograniczona, kod głównie semantyczny.
b) Ze względu na formy przechowywania i mechanizmy wydobycia:
- Deklaratywna - informacje dostępne świadomości, możliwe do zwerbalizowania, większy udział struktur korowych.
- Niedeklaratywna - pamięć ukryta, nieuświadamiana, zawiera wzorce umiejętności percepcyjnych (proceduralna), uczestniczy w procesach torowania, warunkowania, habituacji. Gromadzona prawdopodobnie od urodzenia z większym udziałem struktur podkorowych.
- Semantyczna (wiem) - Idee, pojęcia jako wynik rozumienia faktów i zjawisk, organizacja pojęciowa, odniesienie do świata, składająca się na wykształcenie ogólne.
- Epizodyczna (pamiętam) - zdarzenia, epizody, których źródłem są czyste doznania zmysłowe, organizacja czasowa, odniesienie do Ja, niewielkie znaczenie dla systemu wiedzy ogólnej.
Zaburzenia pamięci:
1. Ilościowe (dysmnezje)
• hipermnezja
• amnezja
• hipomnezja
• ekmnezja
2. Jakościowe (paramnezje)
• allomnezje (wspomnienia zniekształcone)
• pseudomnezje (wspomnienia rzekome)
Ilościowe zaburzenia pamięci:
1. hipermnezja - zdolność do odtwarzania zwiększonej ilości wspomnień – substancje halucynogenne, w stanach zmienionej świadomości, silne przeżycia, zespół hipomaniakalny.
2. amnezja – dysfunkcja polegająca na niemożności przypomnienia sobie informacji. Podział ze względu na:
• stopień – całkowita i fragmentaryczna
• zakres – pełna (wszelkie wspomnienia), cząstkowa (składnik pamięci – zapamiętywanie…; typ informacji – autobiograficzna, semantyczna, proceduralna; modalność)
• trwałość – trwała i przemijająca
• faza – krótkotrwała, długotrwała
• czasowy związek z utratą przytomności – wsteczna, następcza, pomiędzy nimi czasem wyróżnia się śródczesną.
3. hipomnezja – zmniejszona zdolność do odtwarzania wspomnień
• Czynnościowa - może dochodzić do przejściowych zaburzeń jak w depresji, zaburzeniach lękowych, reaktywnych czy dysocjacyjnych
• Trwała – proces otępienny
4. ekmnezja – przeżywanie przeszłości jako teraźniejszości – występuje w zespołach amnestycznych.
Jakościowe zaburzenia pamięci:
a) Allomnezja - nieadekwatnie odtwarzana jest rzeczywista treść wspomnienia
• Iluzje pamięci – wspomnienia rzeczywiste, lecz zniekształcone pod wpływem innych przeżyć, zwykle silnych emocji (fizjologicznych i chorobowych).
• kryptomnezje – nieświadomy plagiat, wspomnienie odtworzone bez świadomości, że jest to coś, co już ktoś wie, co stanowi jego wspomnienie – przypominanie bez rozpoznawania
• złudy utożsamiające – deja vu i zjawiska pokrewne – rozpoznawanie bez przypominania
b) Pseudomnezja - przywoływanie wspomnień w przekonaniu osoby rzeczywistych a faktycznie nie mających miejsca.
• omamy pamięci – fałszywe wspomnienia z sądem realizującym.
• konfabulacje – tworzenie fałszywych śladów pamięciowych współwystępujących zwykle z głębszymi zaburzeniami pamięci i wypełniających lukę pamięciową. Pacjent nie ma intencji wprowadzania w błąd. Niekiedy mają charakter prawdopodobny, innym razem zupełnie fantastyczny.
Prześlij komentarz