Dżuma jest chorobą bakteryjną. Jej inne nazwy to: czarna śmierć, mór, zaraza morowa. Ta choroba zakaźna dotyczy głównie gryzoni, rzadziej innych drobnych ssaków oraz człowieka (zoonoza). Dżuma wywołana jest infekcją G(-) tlenowych pałeczek z rodziny Enterobacteriaceae nazwanej Yersinia pestis.
Yersinia pestis; źródło: wikipedia.pl
Etiologia:
· Gram (-) pałeczka: Yersinia pestis, pleomorficzna, nieruchoma, wiele antygenów i toksyn.
Epidemiologia:
· Choroba pierwotnie odzwierzęca: rezerwuar – gryzonie, przenoszą je pchły.
· Dla ludzi groźne szczury, wiewiórki, z których zakażenie przenosi pchła.
Patogeneza i obraz kliniczny:
· Wtargnięcie do organizmu – zmiany w okolicznych węzłach i naczyniach chłonnych. Rzadziej w innych narządach (płuca, OUN, posocznica).
· Postać dymienicza:
· Wylęganie: 2 – 8 dni.
· Początek ostry (gorączka i dymienice pojawiają się niemal jednocześnie)
· Gorączka, dreszcze, osłabienie, bóle głowy.
· Bolesne powiększenia węzłów chłonnych (najczęściej pachwinowe, pachowe, szyjne. Zmienione węzły (dymienice) mają kształt owalny, wielkości 1-10 cm, wokół obrzęk tkanki podskórnej. Przy palpacji bardzo tkliwe. Z czasem dymienice rozmiękają, przez przetoki wydala się część ropna.
· Hist-pat węzła: martwica, zmiany krwotoczne, liczne komórki żerne, WBC, RBC, skrzepy w naczyniach. Niemal czysta hodowla pałeczek dżumy w materiale z węzła.
· Na początku czasem niewielka krótkotrwała bakteriemia.
· Zamroczenie, niepokój, podniecenie, rzadziej śpiączka.
· Gorączka wysoka (>38), tachykardia, gwałtowny spadek ciśnienia z objawami rozszerzenia naczyń.
· Wątroba i śledziona często macane i tkliwe.
· Postać septyczna:
· Znaczna bakteriemia. W rozmazie pałeczki dżumy (liczba to wskaźnik rokowniczy)
· Rozwija się z dymieniczej lub rzadziej jest pierwotna.
· Okres wylęgania krótki, przebieg ciężki, zgon zwykle po 1-2 dniach.
· Postać płucna
· Najczęściej powikłanie dżumy dymieniczej.
· Gorączka, limfadenopatia, kaszel, ból w klatce piersiowej, krwioplucie.
· Pałeczki dżumy w plwocinie.
· RTG – obraz odoskrzelowego zapalenia płuc lub zlewnych zagęszczeń.
· Postać pierwotnie płucna – rzadko, przy zakażeniach drogą wziewną, bardzo ciężki przebieg. Zgon w ciągu doby od zachorowania.
· Jako powikłanie możliwe ZOMR z pałeczkami dżumy w PMR
· We krwi obwodowej obojętnochłonna leukocytoza, u dzieci możliwy odczyn białaczkowy (WBC do 100 tys/mm3), w krwinkach ziarnistości toksyczne.
· Możliwa trombocytopenia, krwawienia, DIC.
Rozpoznanie:
· Badania bakteriologiczne – pałeczki dżumy w materiale (treść ropna z dymienic, krew, plwocina)
· Badania serologiczne – odczyn biernej hemaglutynacji, precypitacji, wiązania dopełniacza.
Różnicowanie:
· Postać dymienicza: tularemia, białaczka, ziarnica złośliwa
· Pozostałe: posocznica i zapalenie płuc o innej etiologii
Leczenie:
· Streptomycyna (ok. 30mg/kg/d 10 dni)
· Tetracykliny (2-4 g/d 10 dni) nie u dzieci, ciężarnych, przy uszkodzeniu nerek.
· Chloramfenikol – gdy ZOMR
· Kotrimoksazol – u osób z kontaktu z postaciami płucnymi dżumy.
· Leczenie objawowe.
· Leczenie chirurgiczne dymienic.
· Rokowanie w postaci dymieniczej – śmiertelność 5%, inne: 20%.
Bezwzględna izolacja tylko w postaci płucnej.
Jeśli spodobała Ci się ta notka, miło nam będzie, jeśli polubisz naszą stronę:
Prześlij komentarz